2001 จอมจักรวาล (อังกฤษ: 2001: A Space Odyssey) เป็นนิยายวิทยาศาสตร์ในชุด จอมจักรวาล ของ อาร์เทอร์ ซี. คลาร์ก เกี่ยวกับการเดินทางไปยังดาวเสาร์ของมนุษย์ในปี ค.ศ. 2001นวนิยายเรื่องนี้ อาร์เทอร์ ซี. คลาร์ก เขียนขึ้นเพื่อขยายความเรื่องสั้นเรื่อง "The Sentinel" ที่คลาร์กเขียนไว้ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1948 และตีพิมพ์เมื่อปี ค.ศ. 1951 ในชื่อว่า "Sentinel of Eternity"นิยาย 2001 จอมจักรวาล ตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อปี ค.ศ. 1968 พร้อมๆ กับการฉายภาพยนตร์ที่กำกับโดย สแตนลีย์ คูบริก ซึ่งคลาร์กเขียนบทภาพยนตร์ร่วมกับผู้กำกับฉบับภาษาไทยแปลโดยระเริงชัย โดยมีณัฐ ศาสตร์ส่องวิทย์เป็นบรรณาธิการ จัดพิมพ์โดย Science Fiction Publishing House พิมพ์ พ.ศ. 2541